Hemlich manevrası nedir? Nasıl uygulanır?

Yabancı cisim boğulmalarında hayat kurtaran manevra: Heimlich Manevrası


Dr. Henry Jay Heimlich tarafından 1974 yılında tarif edilmiştir. Solunum yolunun yabancı cisim tarafında tıkanması sonucu oluşan boğulma durumlarında kullanılan ve hayat kurtaran bir manevradır. Yabancı cisim ile olan boğulmalar erişkinlerde kalp krizi ile karıştırılabilir. Hastanın klinik tablosu, yemek sırasında birden bir şey söyleyemeden, yere yığıldıkları ve öldükleri için, eski yıllarda kalp krizinden kaybedildikleri sanılmış ve yanlış olarak "café coronary" olarak adlandırılmıştır.

Yabancı cisimlerle boğulmalar sıklıkla yemek sırasında olur, o sırada ağızda olan yiyecek, kemik vb gibi maddeler solunumla soluk borusuna kaçar. Cisim, soluk borusunu kısmi veya tam olarak tıkar. Tam tıkanmalarda müdahale ile yabancı cisim çıkarılmazsa ölüm kaçınılmazdır.


Hastadaki belirtiler;


* Olay çoğunlukla yemek sırasında olur,
* Hasta konuşamaz, bağıramaz (kısmen tıkanma varsa öksürmeye çalışır ve tiz bir ses çıkarır)
* Yüzü oksijensizlikten morarır,
* Çaresizlik içinde boğazını tutar,
* Kısa bir süre sonra bilinci kaybolarak yere yığılır. Tam tıkanmada 3-4 dakika içinde cisim çıkarılmazsa ölüm meydana gelir.
Bu durumda yabancı cisim hastanın ağzından el ile çıkarılamayacak kadar aşağı inmiş ise Heimlich Manevrası yapılır. Hastanın bilinci henüz kaybolmamışsa, kurtarıcı (hastaya manevrayı yapacak olan kişi) hastanın arkasına geçer ve ellerini hastanın göbek ile kaburgalar arasındaki kısmına kenetler. Daha sonra ani bir hareketle, yumruğu ile karnına doğru basınç uygulayarak hastanın ayakları yerden kesilinceye kadar kaldırır. Bu işlem, solunum yolunu tıkayan cismin ağızdan atılmasına kadar devam eder. Burada amaç karına yapılan basınç artışının akciğerleri sıkıştırması ve tıkayan cismin basınçla dışarı atılmasının sağlanmasıdır (Bunu şişedeki basıncı artan gazoz veya maden suyunun kapağını fırlatmasına benzetebiliriz).

Heimlich Manevrasının yapılışı

Bu hareketleri kuşkusuz ki televizyonda ya da afişlerde görmüşsünüzdür; ama nasıl yapıldığını hatırlıyor musunuz?
İşte aşağıdaki adımları takip edin:
1. Tıkanan insan oturuyor ya da ayakta duruyor olabilir. Onun arkasında ayakta durup kollarınızı beline dolayın. Onu biraz öne doğru eğin.
2. Bir elinizi yumruk yapıp sıkın ve tıkanan insanın göbeğinin biraz üzerine yerleştirin.
3. Kendi yumruğunuzu öbür elinizle tutun ve karın bölgesine güçlü bir şekilde bastırın. Tıkanan insanı adeta havaya kaldırmak istercesine uygulanan çabuk ve yukarı doğru bir baskı en iyi sonucu verecektir.
KENDİNİZE YARDIM
Tıkanmaya başladığınızı hissettiğinizde, Heimlich manevrasının biraz değişik bir şeklini kendi kendinize uygulayabilirsiniz. Göbeğinizin üstündeki bir noktaya yumruğunuzu dayayın. Yumruğunuzu diğer elinizle yakalayarak sert bir düzey (masa ya da iskemle olabilir) üzerine eğilin. Yumruğunuzu içeri ve yukarı doğru itin.

Şuursuz durumda olup yerde yatan hastalarda ise manevra hasta sırt üstü yerde yatarken yapılabilir:

Hasta şuursuz ise manevra yerde yapılabilir.



Not: Elizabeth Taylor, Ronald Reagan, Cher, New York Eski Belediye Başkanı Ed Koch, Goldie Hawn, Walter Matthau, Carrie Fisher, Dick Vitale, Jack Lemmon gibi meşhurların Heimlich Manevrası sayesinde ölümden döndüklerini biliyor musunuz?