Resim sergisi nasıl gezilir?

Sergi nasıl gezilir ? Gerçek anlamda bir sergiden nasıl verim alabiliriz ? ... Yakında başlayacağım sergi analizleri yazılarımdan önce konuya Tuğba Akyol'un yazısıyla giriş yapmak istedim.

"...Ben hemen en büyük kabusumu itiraf edip kurtulayım. Sergi nasıl dolaşılır? Tek başına dolaşsan iyi, idare edersin bir şekil. Fakat bizim meslekte bir de yanında o resimleri yapan ressamla geziyorsun galeriyi. Hepsi tabii, tam bir beyefendi; sana yol veriyor, bir de öne geçiyorsun.
Allahım, bir sergi nasıl gezilir? Sağdan mı başlanır, soldan mı? Bir resmin önünde kaç saniye durulur? Az dursan, adam resmi beğenmediğini düşünecek ya da kıymet vermediğini... Çok dursan; dur, dur -nereye kadar?
"Olur"u nedir yani bunun; kaç saniye, kaç dakika, ne?
Balkan Naci İslimyeli çok tatlı biri gerçekten, sohbeti falan da iyi, röportaj yapması zevkli bir kimse.
Ama onunla bir resminin önünde bir duruşumuz var! O katiyen hatırlamaz herhalde, ben kırk kere öldüm o kırk saniyede. "Ne zaman diğer resme geçmem lazım acaba?" diye.
Kırk saniye abi, (rakamla) 40 saniye! Saymaya başlayın. 1, 2, 3, 4, 5... Istırabımı anlayın." (26 Haziran 2005 / Pazar Milliyet Cumartesi Yazısı)

Doğru bir analiz ... Bir galeriye girersiniz ve karşınızda çoğu zaman bir türlü anlam veremediğiniz objeler,çizimler,heykeller vb sanat eserleri durur. Sorun da tam bu noktada başlıyor ! "Anlam Verememek" ... Oysa biraz anlamaya çalışsanız adeta meditasyon gibi bir anda galerinin büyüsüne kapılıp ,tüm dertlerinizden nasıl uzaklaştığınızı göreceksiniz yorumlamaya çalıştığınız esnada ...

Sanatçılar "amaaaaan,buraya da şöyle bir çizik atayım" gibi kaygılarla sanat yapmazlar bu yüzden bir galeriye girmeden önce unutmanız gereken cümle " bunu bende yapardım" . Bir anda ,gaipten "e yapsaydın o zaman" gibi bir ses duyabilirsiniz.

Gelelim Sergi nasıl gezilir maddelerine** ...

1. Korkmayın

Galeriler korku tüneli değildir ve insanları korkutmak için ortaya çıkmamışlardır. Sanat galerileri sanatçıların,sanat yatırımcılarının,alıcıların ve sanat severlerin toplandığı bir yerdir. Bu yüzden içeriye girmeniz için herhangi bir sakınca yok . Neredeyse hepsi ücretsiz ve içeride sizin sorularınız cevaplamaya hazır birileri mutlaka var . Kimbilir belki de şansınıza o an merak ettiğiniz bir işin sanatçısına direk soru sorabilirsiniz.

2. Galerinin Merkezinden Başlayın

İçeri ilk girdiğinizde sağda solda mutlaka sergi ile ilgili bir yazı ve kitapçık,önyazı mevcuttur. Eğer sergilenen işler belirli bir düzen ve sıralamaya göre düzenlenmediyse saat yönünde başlayabilirsiniz yada önce ortaya gidip eserlere hızlıca göz gezdirip gözünüze kestirdiğiniz bir eserden başlayabilirsiniz. Kimse size bütün işlere bakmanız gerektiğine dair bir zorlamada bulunmaz .

3. Konuşmak zorunda değilsiniz
Eserin karşısına geçip mırıldanmaya çekiniyor musunuz ? Esere bakıp arkadaşınızla , kendi kendinize , galeri çalışanı veya sanatçı ile sesli yorumlar yapabilirsiniz ama bu kesinlikle bir zorunluluk değildir. Fikirlerinizi söylemek elbette özgürlüğün bir parçasıdır ama konuşabilmek için biraz hazırlıklı olmakta fayda var . Eğer gideceğiniz sergi önceden planladığınız bir sergi ise ; sanatçısı ,işleri hakkında az da olsa bilgi sahibi olmak işinizi kolaylaştırabilir. Ya da sanat tarihi ile ilgili klavuz kitaplarla işe başlayabilirsiniz böylece akımlar ve dönemler hakkında bilgi sahibi olmuş olursunuz.

4. Açılışlara Katılmaya Çalışın
Bir galeriyi gezmek için en iyi zaman ya bomboş olduğu zaman ya da açılış zamanıdır.İnsanlarla sosyalleşip,ikram edilen şeylerin tadına bakabilip , sağa sola kulak misafiri olarak eserler ve yapılmak istenenle ilgili farklı yorumlar duyabilirsiniz. Genelde eserlerin sahipleri ve sanatçılarının da bulunduğu açılışlar sorularınıza cevaplar ve yönlenmeniz için harika olabilir.

5. Soru Sorun
Bir eser ya da kavram üzerine aklınıza takılan birşey varsa çalışanlara mutlaka sorular yöneltin. Severek cevaplayacaklarına emin olabilirsiniz. Bazen galeride sıkılıp konuşmaya ihtiyaçları olabilir

6. Esere fazla yaklaşmayınız
Bazı zamanlar bir eser o kadar çekicidir ki dokunmak , daha da yaklaşmak isteyebilirsiniz. Müzelerde bu durum riskli olabilir ama galerilerde biraz daha serbest olabilirsiniz. Lütfen yaklaşmayın,dokunmayın gibi uyarılar almamak için eser ile aranıza belirli bir mesafe koymak iyi olacaktır. Ya da üstü parmak izi olmuş , dokunulmaktan yıpranmış iler görmek istemezsiniz değil mi ?

7. Fotoğraf çekmek için izinlere dikkat ediniz
Müzeler gibi galerilerde de fotoğraf çekme kuralı değişiklik gösterebilir. Çoğu galeriler bu duruma izin vermeyebilir . Sanatı koruma ve telif hakları ile ilgili bir önlemdir bu. Eğer gerçekten çok isterseniz sergi kataloğu,broşürü,kartpostalı mekanda mutlaka vardır . Bunlardan edinebilirsiniz.
8. Kendinizi Bırakın
Galeri gezinizi bir çeşit meditasyona dönüştürmek sizin elinizde. Karmakarışık çizgiler mi var karşınızda ? Ne anlatmak istediğini bulmaya çalışın,nedenini sorgulayın,sergi konsepti ya da dünya gündemi ile bağlantısını kurmaya çalışın ... kimbilir sanatçı başka birşey anlatmak istemiştir ama sizi birden bire geçmiş bir deneyiminize götürerek mekandan soyutlayabilir ve anlık sıkıntılarınızdan kurtarabilir.
9. Ziyaretçi Defterini imzalamayı unutmayın
Gezdiğiniz galerideki işle ilgili hislerinizi giriş ya da çıkışlardaki ziyaretçi defterine aktarabilirsiniz. Şikayet,öneri gibi şeyleri yazabileceğiniz gibi hissettiklerinizi de paylaşabilirsiniz. herhangi bir iletişim bilginizi vererek sıradaki sergi açılışına katılım şansınız olabilir.
10. Sorgulayın
Ne olabilirdi ? Daha farklı ne yapılabilirdi ? Eser derdini anlatmakta yeterli miydi ? Tüm bunları sorgulayarak yaratıcı zekanızın gelişimine katkınız olabilir. Biraz daha fazla sanat tarihi metinleri okumak daha sonra gezeceğiniz sergilerde karşılaştırma yapabilme açısından işinize yarayabilir. Sizden kimse büyük bir sanat eleştirmeni olmanızı beklemiyor ama tıpkı izlediğiniz bir film gibi gezdiğiniz galeri ve eserler hakkında da arkadaşlarınızla konuşabilir ,tartışabilirsiniz.
**Pam Gaulin yorumları ile
Ahmet Rüstem Ekici